حضور در شبکه های اجتماعی؛ فرهنگ پذیری یا نفوذ فرهنگی؟!/ حرکت بر لبه تیغ فضای مجازی!
رهبر معظم انقلاب نیز با تشریح این شرایط در دیدار با فرماندهان سپاه پاسداران با بیان اینکه نفوذ فرهنگی-سیاسی خطرناکتر از نفوذ اقتصادی-امنیتی است، خاطرنشان کردند: دشمن به امید واهی پایان یافتن انقلاب، در فکر نفوذ به‌خصوص نفوذ سیاسی – فرهنگی است که شناخت توطئه‌های دشمن، تقویت و استحکام روحیه انقلابی و حرکت مستمر به‌سمت تحقق آرمان‌ها این هدف را ناکام خواهد گذاشت
.
مقام معظم رهبری، در حالی نفوذ فرهنگی را خطرناک توصیف می کنند این روزها فضای مجازی و شبکه های اجتماعی را می توان یکی از اصلی ترین بسترهای نفوذ فرهنگی برشمرد. فضایی که حالا دیگر چندان هم مجازی نیست و با هویت حقیقی کاربرانش گره خورده است.
اما چه زمانی شبکه های اجتماعی، مصداق نفوذ فرهنگی می شوند؟!
در این بین یک سوال به وجود می آید و آن این که براستی چه زمانی فضای مجازی مصداق نفوذ فرهنگی می شود؟ آیا صرف حضور در این فضا، شبکه های اجتماعی و بهره گیری از تکنولوژی یعنی نفوذ فرهنگی؟!
برای پاسخ به این سوال باید دو رویکرد مهم را مورد واکاوری قرار داد؛ اول فرهنگ پذیری، دوم نفوذ فرهنگی.
فرهنگ پذیری چیست؟
هرچند بعضی تحلیل گران تعاریف گوناگونی را از فرهنگ پذیری ارائه کرده و نظریات زیادی در این رابطه مطرح نموده اند، اما به عقیده نگارنده فرهنگ پذیری در فضای مجازی را به زبان ساده می توان دریافت جنبه های مثبت فرهنگ‌های دیگر نامید.
برای درک بهتر این تعریف می توان به دغدغه اصلی جامعه ایرانی اشاره کرد. همانجا که همیشه احساس نیاز کرده ایم قبل از آن که تکنولوژی بیاید نیاز است که فرهنگ استفاده و بهره گیری از آن وارد شود.
نمونه عدم بهره گیری صحیح از تکنولوژی طی دهه های اخیر در کشور ما به وفور یافت می شود و با پیدایش شبکه های اجتماعی و مجازی شدن هویت ها، این بی فرهنگی نیز به اوج رسید تا جایی که امروز شاهد بروز بی اخلاقی های زیادی از مسیر فضای مجازی هستیم.
پس با زبان ساده می توان گفت بهره گیری مناسب از فرهنگ شایسته در استفاده از تکنولوژی و فضای مجازی، همان فرهنگ پذیری است. مهم نیست این فرهنگ پذیری از کدام دیار و فرهنگ باشد، مهم این است که یک فرهنگ خوب قرار است جایگزین یک فرهنگ اشتباه شود.
نفوذ فرهنگی چیست؟
نفوذ فرهنگی نقطه مقابل فرهنگ پذیری است. نفوذ فرهنگی در تعریف نگارنده، فرآیندی است که طی آن فرهنگ غربی با تمام آموزه های متناقض عرفی و دینی خود، جایگزین فرهنگ ناب اسلامی می شود. در این فرآیند به سبب تناقضات بنیادینی که هرکدام از این دو در سطوح خرد و کلان با یکدیگر دارند، جامعه به مرور دچار ناهنجاری هایی در سطوح فردی و اجتماعی می شود.
به همین سبب، برخی کارشناسان حرکت در فضای مجازی را به حرکت در لبه تیغ تشبیه می کنند. حرکتی که اگر با ذره ای سهل انگاری و بی توجهی همراه باشد، می تواند فرهنگ پذیری را به نفوذ فرهنگی تبدیل نماید.
وجه تمایز نفوذ فرهنگی و فرهنگ پذیری چیست؟
تفاوت نفوذ فرهنگی و فرهنگ پذیری که این دو را از هم متمایز می کند، آنجاست که بدانیم نفوذ فرهنگی با تلاش دشمنان فرهنگی و القای فرهنگ غرب رخ می دهد. یعنی دشمن برای یک تهاجم فرهنگی اقدام به یک برنامه ریزی حساب شده و منسجم می کند و در نهایت نیز افکار جامعه جوان ایرانی را آماج حملات فرهنگی قرار می دهد که طی سال های اخیر با شیوه های گوناگون شاهد آن بوده ایم اما فرهنگ پذیری دقیقا نگاه ما به سایر فرهنگ ها و گلچین کردن نقاط مثبت آنهاست.
در واقع، نفوذ فرهنگی را می توان نگاه تهاجمی غرب به فرهنگ ناب ایرانی اسلامی ما تعریف کرد اما فرهنگ پذیری را باید بهره گیری از فرهنگ سایر ملل ترسیم نمود.
نفوذ فرهنگی؛ دغدغه اصلی رهبری در دوران پسابرجام
در پایان باز هم تاکید می گردد که نفوذ فرهنگی-سیاسی یکی از اصلی ترین دغدغه های رهبری در دوران پسابرجام است. دغدغه هایی که اندکی بی توجهی به آنها می تواند خسارات جبران ناپذیری به همراه داشته باشد.
